Witaj!
Zapewnienie zasilania elektrycznego na placu budowy jest jednym z najważniejszych zadań przed przystąpieniem do prac budowlanych. Jednocześnie budzi ono wiele pytań i wątpliwości natury technicznej oraz formalnej. Dlatego, zanim poświęcisz swój czas i energię na dochodzenie „jak podłączyć prąd na budowę”, przeczytaj ten artykuł. Podpowiadam jak wykonać przyłącze budowlane i uniknąć niepotrzebnych problemów.
W jaki sposób zasilać plac budowy
Zanim przejdziemy do rozwikłania aspektów technicznych i formalnych związanych z przyłączem elektrycznym warto zastanowić się co tak naprawdę jest Ci potrzebne. Oczywiście potrzebujesz prądu (a fachowo mówiąc: energii elektrycznej) do zasilania wszystkich urządzeń elektrycznych na placu budowy. Skąd zatem wziąć prąd na budowie? Teoretycznie masz do dyspozycji trzy możliwości, które przedstawiam Ci poniżej:
Wysłuchaj podcastu "Dylematy budowlane"
I. Zasilanie budowy od sąsiada
Jeżeli masz sąsiada, to pierwszym sposobem na zasilenie budowy, jaki przychodzi do głowy, jest podłączenie się przedłużaczem do niego. Z technicznego punktu widzenia jest to całkiem dobre rozwiązanie, ale uwaga: jest to nielegalne! Musisz zatem poszukać innych metod.
II. Agregat prądotwórczy
Prąd z agregatu prądotwórczego ma kilka istotnych zalet:
- Jest całkowicie Twój – kupujesz go kiedy chcesz, likwidujesz kiedy chcesz;
- Jest przenośny i całkowicie niezależny od zakładu energetycznego;
- Agregat po zakończeniu budowy możesz sprzedać lub zostawić sobie „w razie co”;
- W zupełności wystarcza do zasilania podstawowych urządzeń na placu budowy.
Niestety nie jest to rozwiązanie idealne. Najważniejsze wady agregatu prądotwórczego to:
- Zbyt mała moc do zasilania agregatu tynkarskiego;
- Konieczność zabezpieczenia przed kradzieżą;
- Konieczność dostarczania na budowę paliwa;
- Uruchamianie agregatu za każdym razem przed użyciem elektronarzędzia jest mało wygodne.
Znając już plusy i minusy prądu z agregatów możesz zdecydować, czy warto wybrać taką opcję. Moim zdaniem użycie agregatu jest szczególnie wskazane w tylko jednym przypadku. Gdy docelowe przyłącze energetyczne na Twojej działce będzie gotowe za kilka miesięcy, a do tego czasu chcesz wykonać roboty związane z budową SSO. Tynkowanie możesz zostawić na później, gdy będziesz miał już gotowe przyłącze (Ale uwaga: zasilenie budowy z przyłącza docelowego też kosztuje! Patrz poniżej). W wyżej opisanej sytuacji warto rozważyć opłacalność wykonania przyłącza tymczasowego.
Koszt zasilania placu budowy agregatem prądotwórczym zależy od kosztów samego agregatu oraz od ilości zużytego paliwa (czyli od ilości prac, jakie planujesz wykonać z jego użyciem). Bardzo zgrubnie możesz przyjąć, że nie warto kupować agregatu za mniej niż 2000zł, a koszt paliwa to przynajmniej 500zł.
III. Zasilanie placu budowy z przyłącza (z sieci energetycznej)
Jest to najlepszy pod względem technicznym sposób zasilania placu budowy. Gwarantuje bezpieczne użytkowanie i dostęp do prądu w każdym momencie. Niestety wiąże się z kosztami i formalnościami. To najczęściej stosowana metoda dlatego chciałbym jej poświęcić najwięcej uwagi.
Pierwszą ważną sprawą jest rozpoznanie, czy do Twojej działki jest już doprowadzone przyłącze energetyczne. Sprawa jest stosunkowo prosta: Jeżeli na granicy działki stoi „skrzynka elektryczna” to jest bardzo duża szansa, że masz już gotowe przyłącze docelowe. Istniejąca „skrzynka” czyli szafka, w której przygotowane jest miejsce na zamontowanie licznika, znacznie ułatwi i przyspieszy podłączenie placu budowy, ale nie oznacza to, że prąd na budowie już jest. Co ważne: niezależnie od tego, czy „skrzynka” na Twojej działce jest, czy też jej nie ma, będziesz musiał przejść podobną procedurę formalną wymaganą przez dostawcę energii. Zacznijmy zatem od początku i omówmy, co będzie Ci potrzebne.
Uwaga!
Słowo „przyłącze” w tym artykule występuje w trzech różnych znaczeniach, które warto poznać.
- „Przyłącze” (docelowe lub tymczasowe) według oficjalnej definicji oznacza fragment sieci (np. energetycznej), czyli w praktyce odgałęzienie sieci elektrycznej zakończone „skrzynką”, w której znajduje się licznik. Jest ono wykonywane przez zakład energetyczny i jest jego własnością.
- „Przyłącze” potocznie oznacza też fragment instalacji przyłączanej znajdujący się po stronie odbiorcy energii. W praktyce jest to wszystko co Ty masz podłączone na swojej działce za licznikiem energii elektrycznej.
- „Przyłącze” oznacza jednocześnie dwa wyżej opisane elementy połączone razem. Mam tu na myśli wszystko co jest potrzebne aby doprowadzić prąd do rozdzielni na Twojej działce, czyi np. fragment sieci wykonany przez zakład energetyczny oraz fragment instalacji wykonany przez Ciebie.
Docelowe przyłącze energetyczne
Wykonanie docelowego przyłącza energetycznego do Twojego domu tak czy inaczej będzie potrzebne, więc warto zabrać się za nie jak najprędzej. Od momentu złożenia pierwszego wniosku do rzeczywistego rozpoczęcia użytkowania takiego przyłącza mija zwykle 12-16 miesięcy (tj. w przypadku Energa Operator). Przyspieszenie tego procesu jest bardzo trudne i zejście poniżej 8-9 miesięcy jest praktycznie niemożliwe. Od czego rozpocząć realizację przyłącza docelowego? Od złożenia do lokalnego zakładu energetycznego wniosku o wydanie Warunków Technicznych (WT) na przyłączenie do sieci. W skrócie co musisz zrobić: wejdź na stronę internetową lokalnego dystrybutora energii elektrycznej i znajdź zakładkę dotyczącą przyłączeń dla klientów indywidualnych. Tam przeczytasz wszystkie potrzebne informacje w jaki sposób podłączyć swój dom do sieci i jakie dokumenty będą do tego potrzebne. Instrukcja na stronie internetowej zwykle jest opisana na tyle jasno, że ten etap bez problemu przejdziesz samodzielnie.
Możesz się też spotkać się z sytuacją, gdy na Twojej działce stoi już „skrzynka elektryczna”. I co dalej? Niestety samo to, że coś stoi nie jest gwarancją, że masz już prąd na działce. Jeżeli kupiłeś działkę z istniejącą „skrzynką” to powinieneś dostać od sprzedającego dokumentację z tym związaną, np. umowę na wykonanie przyłącza lub Warunki Techniczne dla tego przyłącza. Dzięki takim dokumentom zorientujesz się z czym masz do czynienia (a czego ewentualnie brakuje do podłączenia dowiesz się w zakładzie energetycznym). W przypadku gdy nie masz żadnego z nich to konieczne będzie wystąpienie do zakładu energetycznego o wydanie WT dla przyłącza docelowego i przejście formalnej procedury podobnej do tej jak w przypadku, gdy przyłącza nie ma.
Więcej informacji związanych z wydaniem Warunków Technicznych znajdziesz w pkt. 2a poradnika [B008] Budowa domu na działce rolnej i budowlanej 2020 – krok po kroku, część 1/2.
Zakres rzeczy jakie należy wykonać, aby uzyskać przyłącze docelowe jest prawie taki sam jak w przypadku przyłącza tymczasowego. Dlatego poniżej omawiam obydwie opcje razem.
Kiedy warto zasilać plac budowy z przyłącza docelowego? Oczywiście wtedy gdy już jest ono zrobione, czyli można się po prostu podłączyć do istniejącej „skrzynki” (a jak to zrobić przeczytasz poniżej). Albo w przypadku, gdy właśnie kupiłeś działkę, a budowę planujesz rozpocząć dopiero za rok lub więcej.
Tymczasowe przyłącze elektryczne krok po kroku
Długi wstęp teoretyczny mamy już za sobą, czas zatem przejść do bardziej praktycznego zagadnienia. Doskonale wiem, ile wątpliwości i pytań generuje problem tymczasowego zasilania placu budowy. Instrukcję formalnego postępowania znajdziesz na stronie internetowej lokalnego zakładu energetycznego i możesz ją przejść (w dużej części) samodzielnie. Pomimo tego zalecam, aby zabrać się za wykonanie przyłącza w inny sposób.
1. Znajdź elektryka, który zrobi jak najwięcej za Ciebie
Chociaż może brzmieć to zaskakująco, taki jest właśnie najlepszy sposób na wykonanie tymczasowego przyłącza placu budowy. Już wyjaśniam dlaczego. Bo przyłącza elektrycznego nie możesz wykonać samodzielnie i potrzebny jest do tego elektryk z uprawnieniami. Nawet, jeżeli masz chęć zrozumienia i załatwienia wszystkich formalności samodzielnie to i tak ostatecznie będzie Ci potrzebna pieczątka i podpis elektryka, który wykonał instalację. Doświadczony elektryk zna lokalne wymogi narzucane przez zakład energetyczny oraz wie co i w jakiej kolejności należy zrobić. On też wykona przyłącze, którego potrzebujesz. Jeżeli sam nie jesteś elektrykiem, to tak naprawdę nie masz wyboru i w pewnym momencie będziesz musiał kogoś zatrudnić. Zrób to zatem jak najwcześniej. Może wydasz trochę więcej pieniędzy, ale zaoszczędzisz sobie sporo nerwów i czasu (Spróbuj zadzwonić na infolinię dowolnego zakładu energetycznego, a przekonasz się o czym mówię). Każde połączenie to przynajmniej kilkanaście minut zmarnowanych na czekaniu w kolejce do konsultanta).
Z drugiej strony warto, abyś wiedział za co elektrykowi płacisz i jak „z grubsza” wygląda cała procedura.
2. Ustalenie mocy przyłączeniowej dla placu budowy
Oprócz tego, że potrzebujesz na budowie „prądu” warto też określić jaki on ma być. Duża część elektronarzędzi budowlanych pracuje na napięciu 230V, a ich moc nie przekracza 2000W (2kW). Dzięki temu mogą pracować na zasilaniu 1-fazowym i przyłączu o jak najmniejszej mocy umownej, np. 6kW. Minimalnym kryterium będzie dla nich zapewnienie zabezpieczenia (czyli „bezpiecznika) co najmniej 16A (Uwaga: bezpieczniki 10A lubią często „wyskakiwać” przy pracy narzędziami o mocy 2000W bez tzw. miękkiego startu!). Takie urządzenia będą bez problemu działały również przy zasilaniu z agregatu prądotwórczego. Na takim przyłączu można bez problemu zrealizować SSO.
Niestety wyżej opisane przyłączenie nie gwarantuje, że da się uruchomić wszystkie urządzenia elektryczne. Dlaczego? Ponieważ wśród elektronarzędzi i maszyn budowlanych zdarzają się takie, które wymagają zasilania o napięciu 400V, czyli 3-fazowego. I właśnie takie przyłącze zabezpieczone na co najmniej 16A należy, moim zdaniem, traktować jako minimalne. Jego moc umowna będzie wynosiła przynajmniej 8kW. W większości przypadków możliwe jest zastąpienie takiego przyłącza 3-fazowym agregatem prądotwórczym. To przyłącze pozwoli już zrealizować wszystkie prace budowlane oprócz jednej: tynkowania.
Agregat do tynkowania maszynowego będzie prawdopodobnie największym konsumentem energii elektrycznej na Twojej budowie. Jest on potrzebny jedynie na kilka dni, ale jeżeli chcesz wykonać tynkowanie z przyłącza tymczasowego, to będziesz musiał je przystosować właśnie pod tą maszynę. Czego zatem potrzebujesz? Przyłącza 3-fazowego (400V – tzw. siłowego) z zabezpieczeniem głównym co najmniej 25A, co oznacza, że będziesz musiał zamówić moc umowną około 13kW lub więcej. Ponadto oprócz zabezpieczenia głównego (przed licznikiem) potrzebne będzie też zabezpieczenie w tymczasowej Rozdzielni Budowlanej (RB) nie mniejsze niż 20A typu C (czyli dla urządzeń o zwiększonym prądzie rozruchu). Takie przyłącze będzie też najdroższe spośród wszystkich tu opisanych ze względu na największą moc umowną i najdroższe elementy instalacji.
Ostatecznie jaką moc umowną najlepiej wybrać dla całej budowy? Najbezpieczniej wybrać większą moc, np. 13kW co daje gwarancje, że bez problemu zrealizujesz wszystkie prace od początku do końca budowy.
Jeżeli chcesz ustalić potrzebną moc przyłączeniową dla przyłącza docelowego (z którego zasilany będzie później Twój dom) to sprawdź jaka moc określona jest w projekcie. Porównaj ją z mocą jaką ustaliłeś dla zasilania placu budowy i wybierz większą z nich.
3. Złożenie wniosku o warunki przyłączenia
Ten etap prac jest taki sam, niezależnie od tego, czy dotyczy przyłącza tymczasowego, czy docelowego. Samo wypełnienie wniosku jest dość łatwe i szeroko omówione na stronie internetowej lokalnego zakładu energetycznego. Kilka istotnych podpowiedzi znajdziesz w pkt. 2a poradnika [B008] Budowa domu na działce rolnej i budowlanej 2020 – krok po kroku, część 1/2. W przypadku wątpliwości możesz też zapytać swojego elektryka lub napisać komentarz pod tym wpisem.
Warto też, abyś zrozumiał co tak naprawdę dzieje się w momencie złożenia wniosku o wydanie warunków przyłączenia. Gdy zakład energetyczny otrzyma Twój wniosek, zastanowi się i da odpowiedź w jaki sposób możesz zasilić swoją budowę lub docelowo swój dom (zależnie o co wnioskowałeś).
- W przypadku docelowego przyłącza otrzymasz w odpowiedzi propozycję Umowy o przyłączenie (czyli na wykonanie przyłącza). Wystarczy ją podpisać (po wcześniejszym przeczytaniu!), a zakład energetyczny zabierze się za budowę przyłącza. Nie zwlekaj z tym, bo czas wykonania to zwykle około 1 rok. Na szczęście koszt wykonania jest obliczany ryczałtowo i jest znacznie mniejszy niż rzeczywisty koszt jaki poniesie zakład energetyczny.
Jeżeli na Twojej działce stoi już „skrzynka elektryczna” to wystarczy żebyś upewnił się, czy faktycznie jest to złącze kablowo-pomiarowe, z którego możesz zasilać swój dom (lub plac budowy) i możesz pominąć ten krok. - W przypadku przyłącza tymczasowego zakład energetyczny wyznaczy miejsce, z którego na własny koszt możesz wykonać zasilanie placu budowy i określi warunki techniczne jakie musi ono spełniać. Co to w praktyce oznacza? Przykładowo punktem, z którego może być zasilana Twoja budowa jest właśnie stojąca na działce „skrzynka elektryczna” lub pobliski słup energetyczny.
Żeby podłączyć zasilanie z tych miejsc musisz jeszcze najpierw podpisać Umowę o przyłączenie. W przeciwieństwie do przyłącza docelowego, tutaj to Ty poniesiesz koszty wykonania całej instalacji. A koszt jest zależny od tego gdzie będziesz się podłączał (słup czy „skrzynka” itp.) oraz od odległości z punktu przyłączenia do Twojej działki.
Oczywiście ani na „skrzynce” ani na słupie nie ma gniazdka do którego możesz podłączyć elektronarzędzia. To jest miejsce w którym kończy się sieć należąca do zakładu energetycznego, a zaczyna przyłącze Twojej budowy. I w tym momencie będziesz musiał już koniecznie zacząć współpracę z elektrykiem.
POSŁUCHAJ PODCASTU "DYLEMATY BUDOWLANE"
Nowe odcinki dostępne na YouTube i platformach podcastowych w każdy wtorek o 19:00
4. Wykonanie przyłącza placu budowy
Na podstawie warunków przyłączenia wiesz już w którym miejscu możesz podłączyć się do sieci. Od tej pory wszystkim powinien zająć się Twój elektryk. Musi on w szczególności wykonać:
- Tymczasowe przyłącze – składa się ono z następujących elementów:
- Szafy w której zostanie zainstalowany licznik i zabezpieczenie główne. Jeżeli podłączasz się do słupa energetycznego to szafa będzie powieszona na słupie. Jeżeli masz już na działce „skrzynkę elektryczną” to właśnie ona jest szafą, w której zostanie zainstalowany licznik i zabezpieczenie;
- Przewodu, który połączy szafę licznikową z Rozdzielnię Budowlaną, tzw. „eRBetką”. Zwykle jest on zakopywany pod ziemią;
- Rozdzielni budowlanej, czyli kolejnej „skrzynki”, która zawiera zabezpieczenia oraz gniazda wtykowe. RB będzie znajdowała się na działce, w dogodnym dla Ciebie miejscu i to właśnie do niej podłączane są wszystkie elektronarzędzia.
- Dopełnić formalności wymagane przez zakład energetyczny. Pod tym hasłem kryje się przede wszystkim projekt tymczasowego przyłącza i oświadczenie/zgłoszenie o gotowości instalacji. Dokładnie jakie dokumenty są potrzebne dowiesz się od elektryka lub na stronie zakładu energetycznego – różnią się one zależnie od rejonu Polski.
Po zrealizowaniu tych prac będziesz musiał wnieść opłatę za przyłączenie. Możesz też dać odpowiednie upoważnienie Twojemu elektrykowi tak, aby załatwił wszystkie formalności za Ciebie.
Analogiczny zestaw prac i formalności trzeba wykonać, gdy podłączasz gotowy budynek do docelowego przyłącza energetycznego. Główną różnicą jest to, że przewód od licznika prowadzony jest bezpośrednio do domu a nie do RB.
