[B035] Słupy i trzpienie żelbetowe

słup żelbetowy
Słup żelbetowy
W tym artykule wyjaśniam:
  • po co stosuje się trzpienie i słupy żelbetowe;
  • jaka jest różnica pomiędzy słupem i trzpieniem;
  • z jakich elementów składa się słup lub trzpień;
  • jak wykonać zbrojenie;
  • jak wykonać hydroizolację;
  • jak sprawdzić czy wykonawca buduje poprawnie;
  • jakie materiały będą potrzebne na tym etapie;

Witaj Inwestorze!

W artykule [B033] Murowane ściany nośne parteru szeroko omawiałem jak pod różnymi względami wybrać najlepszy dla Ciebie materiał do budowy ścian. Jednym z ważnych czynników była wytrzymałość materiału. Zawsze musi ona być odpowiednio duża, tak by bezpiecznie przenieść obciążenia działające na Twój dom. Dlatego za dobór wytrzymałości odpowiada projektant konstruktor. Czasami jednak zdarza się, że wytrzymałość nawet najmocniejszych elementów murowych jest zbyt mała. Wtedy trzeba skorzystać z innych rozwiązań.

Wzmocnienie ściany murowanej

Problem zbyt małej wytrzymałości ściany istnieje tak samo długo jak istnieją konstrukcje murowane. Dawniej, żeby wzmocnić murowaną ścianę stosowało się lokalne pogrubienie muru (pilaser). Tworzyło to pewnego rodzaju murowany słup, który wystawał ze ściany. Dzisiaj już nikt nie muruje ścian z cegieł i nikt nie chce mieć wystającego pogrubienia na ścianie. Dlatego dzisiaj, żeby wzmocnić ścianę stosuje się “słupy” żelbetowe o tej samej grubości co mur.

Słupy i trzpienie
W tym artykule omawiam jednocześnie dwa elementy konstrukcyjne: słupy i trzpienie żelbetowe. Słupy są to elementy wolnostojące, czyli takie, które nie stykają się z murem. Trzpienie to słupy ukryte w grubości ściany. Z technicznego punktu widzenia obydwa elementy pełnią dokładnie taką samą funkcję i wykonuje się je niemal identycznie. Różne nazewnictwo pozwala jedynie odróżnić gdzie się znajdują.
Z tego powodu wszędzie, gdzie w artykule będę pisał o słupach oznacza, że mam na myśli również trzpienie – i odwrotnie.

Dla porządku muszę wspomnieć, że istnieją również inne metody lokalnego wzmacniania ścian. Są to przede wszystkim słupy stalowe lub drewniane ukryte w grubości ściany. Stosuje się je dość rzadko w porównaniu do trzpieni żelbetowych. Stal lub drewno częściej wykorzystuje się jako słupy wolnostojące, np. słupy zadaszenia nad wejściem do domu, ale to temat na zupełnie inny artykuł.

trzpień żelbetowy
Trzpienie żelbetowe.

Jak powinien wyglądać trzpień lub słup

Trzpienie i słupy mogą przybierać różne formy. Mogą rozpoczynać swój bieg na fundamencie i sięgać do samej góry budynku, mogą mieć wysokość jednej kondygnacji, a mogą też być całkowicie pod ziemią i wraz z fundamentem stanowić podstawę pod wyżej położone słupy stalowe lub drewniane. Rozwiązań jest wiele, ale jedno jest pewne: zbrojenie słupa/trzpienia musi być zawsze dokładnie narysowane w projekcie. Rysunki zbrojenia muszą również uwzględniać zbrojenie łączące słup z fundamentem, stropem, belką, połączenia zbrojenia na długości itp.

Ze względu na mnogość rozwiązań przedstawię Ci najważniejsze elementy słupa i sposób jego wykonania na przykładzie widocznym na rysunku poniżej.

słup żelbetowy
Elementy składowe słupa i trzpienia żelbetowego

Pręty startowe

Budowę słupa zawsze rozpoczyna się od prętów startowych, o których trzeba pamiętać na wcześniejszym etapie budowy. Dla słupa, który będzie rozpoczynał się na poziomie fundamentów trzeba wykonać pręty startowe na etapie zbrojenia ławy/stopy fundamentowej. Analogicznie sytuacja wygląda dla trzpieni stosowanych do wzmocnienia ściany kolankowej na poddaszu. Tutaj pręty startowe przygotowuje się i betonuje razem z wieńcem stropu. Po zabetonowaniu fundamentu, wieńca lub innej podstawy słupa pręty startowe muszą wystawać ponad powierzchnię betonu na odpowiednią wysokość określoną w projekcie (zazwyczaj jest to około 50cm). Ilość i rozstaw prętów startowych musi być podany na rysunkach, zazwyczaj jest on taki sam jak dla prętów zbrojenia głównego słupa. Istotny jest też sposób zakotwienia prętów startowych w betonie podstawy. W fundamentach i wieńcach zwykle stosuje się odgięcie prętów w kształcie litery “L”.

POSŁUCHAJ PODCASTU "DYLEMATY BUDOWLANE"

Nowe odcinki dostępne na YouTube i platformach podcastowych w każdy wtorek o 19:00

Hydroizolacja pozioma

Dla słupów i trzpieni, które rozpoczynają się od poziomu fundamentu lub od poziomu “zero” należy zastosować hydroizolację poziomą. O doborze materiałów i prawidłowym wykonaniu hydroizolacji pisałem w artykule [B023] Hydroizolacja fundamentów. Zachęcam Cię żebyś zapoznał się z zawartymi tam poradami. Tutaj przytoczę jedynie najważniejsze z nich.

Hydroizolację poziomą należy wykonać dokładnie w tych samych miejscach co hydroizolacje poziome ścian fundamentowych i ścian parteru, czyli na poziomie ławy fundamentowej i poziomie zero. Hydroizolacha pod trzpieniem musi był połączona na zakład z hydroizolacją pod ścianą fundamentową i pod ścianą parteru. Materiałem który najlepiej nadaje się do wykonania hydroizolacji w słupie żelbetowym jest mikrozaprawa cementowa, polimerowo-cementowa sztywna, tzw. szlam sztywny. Należy nią pokryć cały obszar pod trzpieniem żelbetowym oraz obszary przyległe o szerokości około 15-20cm. Umożliwi to połączenie hydroizolacji poziomej z papy na zakład z hydroizolacją pod trzpieniem (w pierwszej kolejności wykonuje się izolację pod trzpieniem, a następnie nakłada się papę na zakład). Ponadto masą cementową należy pomalować pręty startowe na wysokość około 10-15cm. W ten sposób całkowicie eliminujemy problem podciągania kapilarnego w elementach żelbetowych.

W wolnostojących słupach żelbetowych alternatywnie można zastosować hydroizolację, która w całości obejmuje stopę fundamentową i słup po stronie zewnętrznej. W takim rozwiązaniu pierwszą warstwę hydroizolacji poziomej nie wykonuje się na stopie (ławie) fundamentowej, tylko pod nią. Następnie cała stopa i słup pokrywane są ciągłą hydroizolacją po stronie zewnętrznej. Rysunek takiego rozwiązania znajdziesz poniżej.

Hydroizolacja pionowa, ocieplenie

W części podziemnej trzpienie i słupy muszą zostać zaizolowane przeciwwilgociowo i termicznie w dokładnie ten sam sposób jak miało to miejsce w ścianach fundamentowych. Nie ma tutaj żadnych niespodzianek zatem w sprawie hydroizolacji odsyłam Cię ponownie do wpisu [B023] Hydroizolacja fundamentów, a w temacie termoizolacji do wpisu [B025] Ocieplenie fundamentów.

Tutaj znajduje się sekcja komentarzy dostępna dla subskrybentów pakietu Premium.

WITAJ!

Czy już znasz podcast „Dylematy budowlane”?

KLIKNIJ I POSŁUCHAJ KONIECZNIE!