Witaj Inwestorze!
Mamy już za sobą omówienie najważniejszych prac związanych z budową stanu surowego. Cała konstrukcja stoi, na dachu jest wstępne krycie i można sobie wyobrazić jak dom będzie wyglądał z zewnątrz. Tymczasem w środku pozostał do zrobienia jeszcze jeden krok, czyli wykonanie ścianek działowych.
Materiały do budowy ścian działowych
O wyborze materiałów do budowy ścian nośnych pisałem obszernie w artykule [B033] Murowane ściany nośne parteru. Wszystkie podane tam zasady obowiązują również dla ścian działowych, więc zapraszam Cię do lektury tego artykułu jeśli masz jeszcze jakieś wątpliwości.
Najbardziej popularnym rozwiązaniem jest murowanie ścianek działowych z tego samego materiału, z którego są zrobione ściany nośne. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby wprowadzić małą zmianę i wykorzystać zalety innego materiału. Przykładowo:
- użycie gazobetonu zamiast pustaków ceramicznych lub bloczków silikatowych pozwoli zmniejszyć obciążenie działające na strop i postawić ściankę w innym miejscu niż przewidywał projekt;
- użycie silikatu w domu z gazobetonu zwiększy jego masę, a tym samym bezwładność cieplną i poprawi właściwości akustyczne;
- użycie pustaków ceramicznych zamiast gazobetonu pozwoli zmniejszyć grubość niektórych ścianek przy zachowaniu podobnej nośności.
Pracując na budowach ciągle spotykam się z tymi samymi błędami. Ty możesz ich łatwo uniknąć. Po prostu zapisz się na newsletter i pobierz darmowy ebook!
Dodatkowo otrzymasz 10 plików pomocnych przy budowie domu i powiadomienia o nowych artykułach!
Jakiej grubości powinny być ściany działowe?
Producenci różnych materiałów oferują nam do budowy ścian działowych całkiem sporo możliwości: od 6cm aż do 18cm. Z jednej strony dobrze jest mieć ściany grubsze, bo mają lepszą izolacyjność akustyczną, termiczną, przenoszą większe obciążenia i ułatwiają ukrycie w nich instalacji. Z drugiej strony grubsza ściana, to większy ubytek przestrzeni w domu. Gdzie jest złoty środek?
Moim zdaniem, niezależnie od wybranego materiału, najlepiej sprawdzają się ściany o grubości 11-12cm. Można w nich bez problemu ukryć instalację elektryczną i hydrauliczną, można na nich zawiesić szafki kuchenne, a ubytek powierzchni jest jeszcze akceptowalny.
Ściany cieńsze, grubości 8-10cm mogą być również stosowane, ale trzeba mieć na uwadze ich ograniczenia: nie można zawieszać szafek kuchennych, instalacje elektryczne lepiej prowadzić na murze, a nie w bruzdach. Ścianki grubości 8cm świetnie sprawdzają się zatem na bardzo małych przestrzeniach lub jako ścianki dodatkowe, np. obudowa ściany kolankowej na poddaszu.
Ściany o grubości 14-18cm (a nawet 24cm) również mają swoje zastosowanie w domach jednorodzinnych. Są szczególnie przydatne, gdy jakieś pomieszczenie chcemy szczególnie oddzielić od pozostałych. Przykładowo:
- warto zastosować grubszą ścianę o lepszych parametrach akustycznych pomiędzy kotłownią a pomieszczeniami mieszkalnymi;
- można poprawić izolacyjność cieplną pomiędzy pomieszczeniami ogrzewanymi, a nieogrzewanymi, np. spiżarnią, wiatrołapem, garażem.
Jak widzisz możliwości “pomieszania” różnych materiałów i różnych grubości w jednym domu jest całkiem sporo. Zanim zaczniesz wybierać najlepszy materiał do każdego pomieszczenia osobno, chcę Cię z góry przestrzec przed nadmiernym komplikowaniem życia wykonawcy. Może to doprowadzić do pomyłki, a w niekorzystnych warunkach może również powodować pęknięcia na tynku, na styku różnych materiałów. Dlatego wybierz świadomie jeden materiał na ściany nośne i jeden na ściany działowe. Dodatkowe materiały i grubości wprowadzaj tylko w uzasadnionych przypadkach.
Uwaga
Ten artykuł poświęcam tylko ścianom działowym murowanym z tradycyjnych materiałów. Nie jest to jedyna możliwość podzielenia pomieszczeń na mniejsze i w wielu przypadkach bardzo dobrze sprawdzi się też lekka ściana z płyt gipsowo-kartonowych na stelażu stalowym. Ale to temat na zupełnie inny artykuł…
Kiedy murować ściany działowe
Murowanie ścian działowych to jedna z ostatnich prac stanu surowego. Do ich budowy można przystąpić, gdy mamy komplet ścian nośnych i strop lub więźbę dachową. Tylko w ten sposób możemy prawidłowo dowiązać ściany działowe do nośnych i wytyczyć ich ostateczną wysokość. Ustawienie ścianek działowych na samym końcu, powoduje też, że żaden z elementów konstrukcyjnych nie będzie się na nich opierał. Unikniemy w ten sposób niepotrzebnych pęknięć.
Warto też pamiętać, że murowanie ścian działowych, to ostatni moment na ustalenie finalnego podziału pomieszczeń. Im więcej szczegółów związanych z układem i wyposażeniem pomieszczeń uda się przewidzieć teraz, tym lepiej. Jeżeli planujesz wprowadzenie zmian w rozmieszczeniu ścianek, to zwróć uwagę na kilka aspektów:
- czasem w posadzce parteru przewidziane są wzmocnienia lub zbrojenie po ściankami działowymi i właśnie tam najlepiej je ustawiać;
- stropy gęstożebrowe powinny posiadać wbudowane wzmocnienia pod cięższe ściany murowane. Przeniesienie ściany znajdującej się na stropie, wymaga uzgodnienia z projektantem. W stropach monolitycznych ścianki zwykle można przesuwać bez żadnego problemu;
- z formalnego punktu widzenia, zmiana w ścianach działowych jest zaliczana do zmian nieistotnych i nie wymaga zmian w projekcie.
Hydroizolacja pod ściany działowe
Zabezpieczenie przeciw pękaniu ścian
Ścianki o grubości 8-12cm są z natury znacznie delikatniejsze niż ściany nośne, a co za tym idzie bardziej narażone na pęknięcia. Nieestetyczne rysy mogą pojawiać się w różnych miejscach i z różnych przyczyn, ale mamy kilka możliwości żeby im zapobiegać:
- Pod ściankami na poziomie zero, warto wykonać dodatkowe pogrubienie i zbrojenie wylewki. Wyrówna to ewentualne osiadania ściany, a tym samym zmniejszy ryzyko pęknięć;
- Pod wszystkimi murowanymi ścianami działowymi należy wykonać przekładkę, która oddzieli pracę posadzki lub stropu od ściany. Na parterze (i w piwnicy) będzie to hydroizolacja pozioma z papy, natomiast na stropie może to być papa lub folia HDPE. Dzięki temu ugięcia podłoża nie przekładają się bezpośrednio na ściany. W miejscach, gdzie istnieje duże ryzyko ugięć lub osiadania podłoża, warto też zazbroić pierwsze 2-3 warstwy muru za pomocą pręta fi8 w grubiej sopinie;
- W ściankach działowych, w których planowane jest umiejscowienie podejść wody i kanalizacji (np. do umywalki), warto zastosować materiały o grubości minimum 12cm i jednocześnie umieścić zbrojenie poziome w spoinach muru. Przykładowo: w pierwszych 3-4 warstwach muru, w zaprawie należy wtopić pręt żebrowany fi8 (nie w środku grubości ściany, ale przesunięty w bok, tak aby później nie kolidował z instalacją). Wzmocni on ścianę, szczególnie w miejscu, gdzie potem będzie wykonywana bruzda pod instalacje;
- Cienkie i długie ściany, bez bocznego podparcia również warto zazbroić prętem żebrowanym fi8 co 2-3 warstwy muru;
- Nadproża, nad ściankami działowymi muszą mieć co najmniej kilka centymetrów oparcia na murze. Nie przenoszą one istotnych obciążeń, ale praktyka pokazuje, że przy osiadaniu posadzki lub ugięciu stropu, również na zbyt krótkich naprożach pojawiają się pęknięcia. Podobnie może się zdarzyć, że przy nadprożach typu Kleina, murowanych na budowie ich sztywność będzie zbyt mała. Zalecam stosowanie prefabrykowanych nadproży betonowych o szerokości większej o 15cm niż szerokość otworu.
Połączenie ściany działowej ze stropem i dachem
Nie wszystko jest jasne i masz wątpliwości? Zapytaj w komentarzu albo dołącz do Grupy wsparcia na Facebooku!
Połączenia ścian działowych ze ścianami nośnymi
Ściany działowe bez żadnego podparcia występują bardzo rzadko. Częściej zdarza się, że połączone są co najmniej dwie ścianki, pod kątem prostym, co zapewnia im odpowiednią sztywność i zabezpiecza przed przewróceniem. Najczęstszym przypadkiem jest, gdy ściany działowe co najmniej na jednym końcu stykają się ze ścianą nośną i są z nią połączone. Połączenie takie nie może być wykonane przez przemurowanie, bo ściany działowe nie posiadają fundamentu, nie są obciążone i mogą pracować inaczej niż ściany nośne. Stąd konieczność na zastosowania dodatkowych elementów łączących ściany, ale nie przenoszących obciążeń. Mamy tutaj do wyboru:
- Łączniki do ścian z blachy. Są to perforowane paski blachy o grubości około 1mm i szerokości około 20-30mm. Jeżeli z górny znane jest umiejscowienie ścian działowych, to łączniki można zatopić w odpowiednich miejscach w spoinach ścian nośnych. Możliwe jest też całkowite oddzielenie murowania ścian działowych od wcześniejszych prac konstrukcyjnych. W takim wypadku stosuje się blachy kątowe w których jeden koniec jest mocowany do ściany nośnej za pomocą kołka, a drugi zatapiany w grubości spoiny. Takie rozwiązanie umożliwia też łączenie różnych materiałów. Blachy łączące do ścian nadają się zarówno do muru na tradycyjną spoinę jak i do muru na cienką spoinę.
- Połączenia za pomocą prętów zbrojeniowych. W praktyce, przy murowaniu na grubą spoinę, ściany można łączyć również za pomocą prętów zbrojeniowych długości około 20-30cm. Jeden koniec pręta umieszczany jest w spoinie ściany nośnej, a drugi w spoinie ściany działowej.
Pionowe połączenie muru między ścianą nośną, a działową należy wypełnić zaprawą podczas murowania.
Lista materiałów do murowania ścianek działowych
Na etapie murowania ścianek działowych potrzebnych jest zaledwie kilka następujących materiałów:
- grunt i papa do hydroizolacji poziomej pod ścianą;
- tradycyjna zaprawa murarska do wykonania pierwszej warstwy (może być przygotowana na budowie z piasku, cementu, wody i wapna lub gotowa, kupiona w workach);
- zaprawa murarska do cienkich spoin;
- elementy murowe: bloczki silikatowe, gazobetonowe, lub pustaki ceramiczne;
- łączniki metalowe do ścian;
- opcjonalnie pręty do zbrojenia poziomego ścian.
Myślisz, że podane tu informacje mogą się jeszcze komuś przydać? Udostępnij je!
Kontrola prawidłowego wykonania ścian działowych
Ściany działowe, pod względem wykonawstwa nie różnią się znacząco od ścian nośnych, dlatego w celu sprawdzenia jakości prac, odsyłam Cię do wcześniejszego artykułu: [B033] Murowane ściany nośne parteru. Poza zawartymi tam wytycznymi, chciałbym dodatkowo zwrócić Twoją uwagę na kilka dodatkowych rzeczy:
- Przekładka pod ścianą działową. Pod ściankami na parterze (lub w piwnicy) przekładkę stanowi hydroizolacja pozioma z papy i jej wykonanie jest obowiązkowe. Musi być zgrzana do zagruntowanego wcześniej podłoża. Na wyższych kondygnacjach dobrą praktyką jest zastosowanie przekładki z papy lub folii HDPE;
- Zbrojenie ścian działowych. Jeżeli jest taka potrzeba (głębokie bruzdy w ścianach, brak wzmocnienia posadzki pod ścianą, ryzyko dużych osiadań, duże rozpiętości ścian), to w ścianach należy wykonać zbrojenie prętami żebrowanymi fi8 w grubych spoinach. Spoiny w takim wypadku powinny mieć grubość 15-20mm. Skontroluj rzeczywiste rozmieszczenie zbrojenia w spoinach;
- Połączenie ściany działowej z nośną. Ściany działowe należy łączyć z nośnymi za pomocą łączników z blach stalowych lub ewentualnie prętów zbrojeniowych. Łączniki powinny być zatopione w spoinach ściany nośnej lub zamocowane do niej za pomocą kołków lub gwoździ. Łączniki należy umieszczać co 2-3 warstwy muru.
- Połączenie ściany działowej ze stropem i więźbą dachową. Górnej krawędzi ścian działowych nie należy łączyć z elementami konstrukcji takimi jak strop lub więźba dachowa. Pod stropem należy pozostawić 1-3cm szczeliny, którą wypełnia się pianką poliuretanową lub wełną mineralną. Analogicznie pod więźbą dachową (poniżej dolnej krawędzi krokwi i jętek) należy pozostawić minimum 5cm luzu na wypełnienie wełną mineralną.
Buduj praktycznie
Najniższa cena
Ściany działowe nie są zwykle drogie jeśli chodzi o zakup materiałów i wykonawstwo. Oszczędności można szukać jedynie na szukaniu tańszego dostawcy materiałów. Z drugiej strony stanowczo odradzam na oszczędnościach na zbrojeniu, hydroizolacjach i połączeniach ze ścianami nośnymi. Spowodują one pęknięcia późniejsze pęknięcia na tynku, które trudno będzie zamaskować.
Najwyższa jakość
Najwyższą jakość ścian działowych można uzyskać, jak to zwykle bywa, przez dokładną kontrolę jakości prac. Im bardziej proste ściany, tym łatwiejsze zadanie czeka tynkarzy. Warto też przemyśleć kwestię zabezpieczenia ścianek przed zarysowaniem, o których pisałem wyżej.
Najkrótszy czas
Murowanie ścian działowych nie trwa zwykle długo i trudno tu o oszczędności czasu. Pewną alternatywą jest budowa ścianek z płyt gipsowo-kartonowych na stelażu z profili stalowych. Samo wznoszenie ścian nie będzie tu szybsze, ale pozwoli uniknąć tynkowania i oczekiwania na wyschnięcie.
Budowa ścian działowych to zwykle ostatni etap budowy domu w stanie surowym otwartym. Kolejny krok, to montaż stolarki okiennej, który omówię w przyszłych artykułach. Tymczasem jeżeli masz jakiekolwiek pytania związanie z budową SSO, zapraszam Cię na Grupę wsparcia – Budowa w praktyce.
Powodzenia w budowaniu!
Krystianie, trafiłem niedawno na Twojego bloga, przeczytałem kilka obszernych artykułów i jestem pod dużym wrażeniem ich szczegółowości i jasności opisu. Świetna robota. Artykuł o ścianach działowych jak wszystkie do tej pory bardzo praktyczny – z chęcią przeczytałbym więcej o technologii ścian działowych gipsowych z bloczków typu Multigips (VG-Orth) i Rigips (Rigirock) i poznał Twoją opinię w zakresie plusów i minusów i na co warto zwrócić uwagę przy wykonawstwie. Na pierwszy rzut oka wydają się mieć dwie zasadnicze przewagi w porównaniu do ścianek murowanych: 1. szybszy czas realizacji 2. bardziej opłacalne ekonomiczne pomimo droższego kosztu m2 bloczków ale uwzględniając brak tynkowania po obu stronach sytuacja już inaczej wygląda. Pozdrawiam serdecznie
Witaj Bartosz!
Dziękuję za miłe słowa. Właśnie testuję tą technologię na budowie i zapowiada się bardzo obiecująco i bardzo ekonomicznie. Myślę że warto ją stosować. Być może napiszę o tym kiedyś bardziej obszerny artykuł. Na tą chwilę w kwestii wykonawstwa odsyłam do poradnika Rigips: https://www.youtube.com/watch?v=gIjiEk3EmsE