Cześć!
Płyty fundamentowe stają się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem w naszym kraju. Prostota budowy, rosnąca liczba wykonawców i projektantów, potencjalna energooszczędność i szybkość budowy skłaniają coraz większą liczbę inwestorów do zastosowania tego rozwiązania. Jednocześnie zauważam, że wiele osób, choć jest zdecydowanych na zastosowanie płyty fundamentowej, to nie do końca wie jak powinna być ona prawidłowo zrobiona i ma trudności z porównaniem ofert oraz wyborem wykonawcy. Dlatego właśnie powstał ten artykuł: w formie punktów, zbioru myśli, wad i zalet, problemów i rozwiązań, opisuje on najważniejsze cechy płyt fundamentowych i (mam nadzieję) ułatwia inwestorowi wybór najlepszego rozwiązania i wykonawcy.
Czy możliwa jest zmiana tradycyjnych fundamentów na płytę?
Rozważając temat płyty fundamentowej należy przede wszystkim pamiętać, że jest to ważny element konstrukcyjny budynku. Nie można podejmować decyzji o budowie domu na płycie fundamentowej bez porozumienia z projektantem!
Zwykle, ze względu na warunki gruntowe, możliwe jest zastąpienie tradycyjnych ław fundamentowych przez płytę fundamentową. Zamiana odwrotna, gdy płyta jest wymagana ze względu na trudne warunki gruntowe, zwykle nie jest możliwa.
Każda płyta fundamentowa musi być wykonana na podstawie projektu konstrukcyjnego który szczegółowo określi jej grubość (zwykle 25-35 cm), klasę betonu oraz ilość i układ zbrojenia. Nie można wykonywać płyty bez projektu zbrojenia!
Konstrukcyjne zalety płyt fundamentowych:
- Płyty fundamentowe, dzięki temu, że rozkładają ciężar budynku na znacznie większej powierzchni niż ławy fundamentowej, dużo lepiej sprawdzają się w przypadku budowy na gruntach słabonośnych.
- Płyty fundamentowe sprawdzają się lepiej w przypadku bardzo wysokiego zwierciadła wód gruntowych.
- Płyty fundamentowe można wykonać zarówno w budynku parterowym, piętrowym jak i podpiwniczonym.
Płyta na gruntach przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych
Rozważania zacznijmy od dwóch przypadków posadowienia i odwodnienia fundamentów:
- W gruntach przepuszczalnych: wykonanie wykopu, fundamentu i zasypanie wykopu nie wpływa negatywnie na przepuszczalność gruntu rodzimego ani zasypowego;
- W gruntach nieprzepuszczalnych: wykonanie wykopu powoduje powstanie „wanny” z gruntu nieprzepuszczalnego.
W takiej „wannie” umieszczamy podbudowę pod płytę fundamentową (z materiału przepuszczalnego) i nasz fundament. Należy maksymalnie ograniczyć ilość wody jaka może zalegać w „wannie” i dlatego:
- warto zastosować drenaż odprowadzający wodę z dala od fundamentu,
- warto też zastosować rozwiązania maksymalnie podnoszące płytę fundamentową do góry,
- trzeba ukształtować teren wokół budynku ze spadkami od budynku, żeby jak najwięcej wody odprowadzić daleko. – to się tyczy wszystkich budynków. Im wyżej budynek ponad docelowym terenem, tym lepiej,
- warto ostatnią warstwę terenu wykona z kostki i gruntów nieprzepuszczalnych – ograniczy to wsiąkanie wody do „wanny”.
Wpływ głębokości przemarzania gruntu na płytę fundamentową
Teoretycznie każdy fundament powinien sięgać głębokości przemarzania dla danego regionu, aby zapobiec ruchom budynku wywołanym zamarzaniu i odmarzaniu wody (kurczeniu i pęcznieniu) w gruncie. Jeśli głębokość wykonania podbudowy jest mniejsza niż głębokość przemarzania, wtedy konieczne jest zastosowanie opaski przeciwwysadzinowej, której celem jest podwyższenie temperatury gruntu pod budynkiem, a tym samym uniemożliwienie jego zamarzania.
W przypadku płyty fundamentowej za warstwy fundamentu można też przyjąć zasypkę z gruntu niewysadzinowego. W przypadku małej głębokości przemarzania połączonej z głębokim wykopem czasem udaje się wymienić grunt do głębokości przemarzania i tym samym spełnić wymóg głębokości posadowienia bez konieczności zastosowania opaski przeciwwysadzinowej. Sposób ułożenia, szerokość i grubość opaski przeciwwysadzinowej może być różna i powinna wynikać wprost z projektu.
W typowych płytach fundamentowych nie ma potrzeby stosowania ostrogi (belki pod krawędzią płyty) która ma sięgać do głębokości przemarzania. Ostrogę stosuje się tylko w przypadku budynków posadowionych na skarpie – zapobiega ona zsuwaniu się budynku.
Hydroizolacja płyty fundamentowej
Istnieje wiele możliwości zabezpieczenia domu posadowionego na płycie fundamentowej przed wodą pochodzącą z gruntu. Na potrzeby tego artykułu najpierw pokażę „modelowe” rozwiązanie, które uważam za najlepsze techniczne, a potem omówię jego warianty.
WAŻNE
Mówiąc o hydroizolacji płyty mam na myśl cały system zabezpieczenia domu przed wodą znajdującą się w gruncie, a nie tylko jedną warstwę np. z papy.
POSŁUCHAJ PODCASTU "DYLEMATY BUDOWLANE"
Nowe odcinki dostępne na YouTube i platformach podcastowych w każdy wtorek o 19:00
Najważniejszą zasadą wykonania szeroko pojętej hydroizolacji jest nie tyle uszczelnienie płyty, ale dołożenie starań, aby woda w ogóle się do niej nie mogła dostać. Bo najszczelniejsza warstwa hydroizolacyjna to taka, która nie jest narażona na działanie wody. Z tego powodu należy przede wszystkim zadbać o przerywanie podciągania kapilarnego od spodu i po bokach płyty fundamentowej. W tym celu stosuje się podbudowę pod płytą z materiałów przerywających podciąganie kapilarne, takich jak: żwir, pospółka, kruszywo łamane, keramzyt, szkło piankowe. Powszechnie stosowanym i ekonomicznym rozwiązaniem jest zastosowanie kruszywa o odpowiedniej frakcji, najlepszym – szkło piankowe, jednak jego wadą jest wysoka cena. Podobnie sytuacja wygląda od boku płyty. Również to miejsce powinno być zasypane kruszywem przerywającym podciąganie kapilarne, a warto również zastosować tutaj membranę kubełkową która stworzy warstwę przerywania kapilarnego.
Drugim zabezpieczeniem posadowienia na płycie przed wodą podciąganą kapilarnie jest warstwa hydroizolacji powierzchniowej (folia, membrana, papa, itp. ułożone bezpośrednio pod płytą żelbetową) lub sama płyta wykonana z betonu wodoszczelnego. Jak widać jest to już nasze drugie zabezpieczenie, które będzie narażone na kontakt z wodą w znacznie mniejszym stopniu niż to pierwsze więc w prostych warunkach gruntowo-wodnych można pozwolić tutaj na mniejszy stopień zabezpieczenia i użyć np. folii PE o grubości 0,5 mm klejonej na zakład pod płytą lub płyty z betonu wodoszczelnego.
UWAGA
Beton wodoszczelny to tak naprawdę beton o podwyższonej szczelności dla wody i ograniczający podciąganie kapilarne. Sam w sobie jest w 100% wodoszczelny tylko pod pewnymi, szczególnymi warunkami. Dlatego nie może być traktowany jako jedyne zabezpieczenie przed wodą. W omawianym przykładzie płyty, jest to drugie z kolei zabezpieczenie z trzech.
