Cześć,
W artykule dotyczącym hydroizolacji wspominałem, że fundament pełni trzy istotne funkcje: 1. Łączy budynek z gruntem, 2. Oddziela budynek od wody w gruncie, 3. Ogranicza straty ciepła z budynku na zewnątrz. Dwie pierwsze mamy już omówione, dzisiaj czas na omówienie trzeciej.
Termoizolacja fundamentów
Temat ocieplania budynku jest dość dobrze znany projektantom, wykonawcom i inwestorom. Oczywiste jest, że każdy element budynku należy ocieplić, aby uniknąć strat ciepła i płacić mniejsze rachunki za ogrzewanie. To wszystko prawda, ale nie cała.
Uciekające ciepło
W każdym współczesnym domu chcemy uniknąć niekontrolowanej „ucieczki” ciepła za które przecież płacimy. Ciepło z budynku „ucieka” nam na różne sposoby. Duża część jest wypuszczana do atmosfery wraz ze zużytym powietrzem wentylacyjnym, a kolejna duża część przenika przez ściany, dach, okna, podłogi itp. Wszystko to są doskonale znane zjawiska fizyczne. Wentylację zostawimy sobie na później, a teraz chciałbym Ci przedstawić zarys tego co się dzieje we wszystkich przegrodach budowlanych. W dużym uproszczeniu zjawiska te można opisać następująco: Podczas gdy tylko wystąpi różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku, wtedy ciepło od razu postanawia „uciec”. Zawsze wybiera drogę z miejsca cieplejszego do zimniejszego. Ciepło to może przemieszczać się wraz z powietrzem, może przedostać się z jednego materiału do drugiego, a także potrafi przemieszczać się wewnątrz różnych materiałów. I właśnie ta ostatnia możliwość jest dla nas najważniejsza w przypadku fundamentów.
Okazuje się bowiem, że przez jedne materiały ciepło „ucieka” szybciej a przez inne wolniej. Ta właściwość opisana jest współczynnikiem przewodzenia ciepła oznaczanym grecką literą lambda λ. Im mniejszy współczynnik λ tym dany materiał jest lepszym izolatorem. Można to bardzo prosto zobrazować. Współczynnik λ oznacza ile watów energii cieplnej przepłynie przez materiał o grubości 1m jeżeli różnica temperatur po jego obu stronach będzie wynosiła 1 stopień (jest to dokładnie jednostka fizyczna W/mK). Zauważ, że współczynnik ten odpowiada teoretycznej różnicy temperatur tylko 1 stopień. W rzeczywistych warunkach zimowych, różnica temperatur między wnętrzem, a zewnętrzem domu może wynosić 40 stopni i więcej. Oznacza to, że efekt nawet bardzo małej różnicy we współczynniku λ dwóch różnych materiałów rośnie wraz ze wzrostem różnicy temperatur np. 40-krotnie.
Oczywiście do budowy domów nie stosuje się materiałów o grubości 1m. Drugim czynnikiem, który wpływa na „ucieczkę” ciepła przez materiał jest jego grubość. Tutaj zasada jest równie prosta: im grubszy materiał tym lepsza izolacyjność cieplna.
Różne materiały mają bardzo różne właściwości izolacyjne. Np. dla betonu λ=1,7W/mK, lub dla przeciętnego styropianu λ=0,035W/mK. Aby to lepiej zobrazować podam przykład: ściana z bloczków betonowych o grubości 25cm stanowi taką samą izolację jak 0,5cm (!) styropianu. Dlatego betonu, bloczków betonowych i wielu innych typowych materiałów konstrukcyjnych nie traktujemy wcale jako ocieplenie, a wręcz przeciwnie. Jeżeli nie zostaną one pokryte ciągłą warstwą izolacji, która dokładnie oddzieli temperaturę wewnętrzną od zewnętrznej to mamy wtedy do czynienia z tzw. mostkiem cieplnym. Jest to po prostu miejsce które ułatwia ucieczkę ciepła z Twojego domu.
Czy warto ocieplać ścianę fundamentową?
Ocieplenie ściany fundamentowej jest oczywiście potrzebne. Inaczej stałaby się wielkim mostkiem cieplnym dzięki któremu ogrzewałbyś grunt wokół domu i przyczyniał się do ocieplania klimatu. Ale to nie jedyny powód dla którego należy ocieplać ściany fundamentowe. Powodów jest więcej:
- Ocieplenie ściany fundamentowej powinno zapewniać, że nawet pomimo ujemnych temperatur na zewnątrz, sama konstrukcja nie będzie pracowała w ujemnej temperaturze. Zapobiega to ewentualnemu pękaniu betonu gdy woda dostanie się do jego wnętrza i zamarznie. Ogranicza też ruchy termiczne całej konstrukcji, podnosi temperaturę hydroizolacji (która jest tym bardziej elastyczna i lepiej mostkuje rysy im jest cieplejsza).
- Termoizolacja chroni hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi. To bardzo istotna funkcja. Każde przerwanie ciągłości (drogiej) hydroizolacji podczas zasypywania fundamentów to potencjalne miejsce podciągania wody i na darmo wydane pieniądze.
- Termoizolacja z płyt styropianowych rowkowanych tworzy układ małych szczelin pomiędzy hydro i termoizolacją. Przerywa to podciąganie kapilarne i umożliwia niewielką wentylację przestrzeni o ile to potrzebne.
- Ocieplenie fundamentów podnosi temperaturę ściany fundamentowej, ściany parteru oraz przylegającej podłogi na gruncie. Dzięki temu temperatura wewnątrz domu na powierzchni w narożniku pomiędzy ścianą a podłogą jest większa niż temperatura punktu rosy. Gdyby nie izolacja to na zimnej powierzchni ściany dochodziłoby do kondensacji pary wodnej z powietrza, a w konsekwencji do zagrzybienia.
W jaki sposób ociepla się fundamenty
Najprostszym sposobem na ocieplenie fundamentów jest ułożenie termoizolacji pionowej po całym zewnętrznym obwodzie ścian fundamentowych, na całej ich wysokości. Czasami, w przypadku bardzo głęboko posadowionych fundamentów i w budynkach podpiwniczonych stosuje się izolacje różnej grubości: grubsze wyżej i cieńsze niżej. Grubości i parametry ocieplenia w Twoim domu na pewno znajdziesz w projekcie budowlanym. W przypadku ścian fundamentowych nic też nie stoi na przeszkodzie, aby wybrać materiał o lepszych właściwościach izolacyjnych (taka dowolność nie dotyczy ścian piwnic i ścian parteru!).
A co z ociepleniem wewnętrznej strony ściany? Nic nie stoi na przeszkodzie aby ocieplić ściany fundamentowe od strony wewnętrznej, ale nie jest to szczególnie istotne. Dokładne analizy komputerowe wykazują, że wpływ takiego ocieplenia na ogólną ilość strat ciepła będzie stosunkowo mały. Co jest zresztą dość logiczne: więcej ciepła „ucieknie”” na zewnątrz budynku gdzie jest większa różnica temperatur niż do środka, gdzie grunt ma w miarę stabilną i wyższą temperaturę.
Materiały do termoizolacji fundamentów
Rynek materiałów termoizolacyjnych przeznaczonych do ścian fundamentowych jest zdominowany przez różnego rodzaju styropiany. Ułatwia to nieco sprawę wyboru materiału, ale tu tak samo jak wszędzie, jest kilka detali na które warto zwrócić uwagę.
Po pierwsze musisz wiedzieć, że istnieją dwa podstawowe rodzaje styropianu EPS i XPS. Produkowane są one z tego samego surowca jakim jest granulowany polistyren. W pierwszym etapie produkcji granulki są podgrzewane i pęcznieją do postaci znanych nam kuleczek styropianu. Następnie taka gorąca masa jest umieszczana w formach i stygnie. W przypadku EPS (Expanded PoliStyrene) bloki styropianowe wytwarzane są bez dodatkowego ciśnienia, a w przypadku XPS (eXtruden PoliStyrene, nazywany też styrodurem) gotowe płyty styropianowe wytwarzane są pod ciśnieniem. Ta różnica w procesie produkcyjnym na wpływ na właściwości gotowego wyrobu.
Najważniejsze cechy styropianów EPS i XPS
Każdy styropian można opisać za pomocą zestawu wielu różnych cech. Wszystkie z nich muszą być zapisane w karcie technicznej produktu, którą znajdziesz na stronie internetowej producenta. Na potrzeby ocieplenia fundamentów szczególnie ważne są trzy z nich:
Nasiąkliwość wodą przy długotrwałym zanurzeniu
Styropiany EPS charakteryzują się większą nasiąkliwością niż XPS. Z tego powodu są zwykle stosowane do termoizolacji ścian powyżej poziomu terenu. Mimo to producentom udało się opracować odpowiednie technologie tzw. styropianu hydro, czyli o zmniejszonej nasiąkliwości i tylko takie mogą być stosowane do hydroizolacji fundamentów. Występują one pod różnymi nazwami handlowymi, ale ich wspólną cechą jest nasiąkliwość na poziomie 4% i mniejsza. Tak mała nasiąkliwość pozwala na wykonanie termoizolacji bez jej dodatkowego zabezpieczenia przed wodą.
Teoretycznie możliwe jest zastosowanie w gruncie dowolnego styropianu, nawet o dużej nasiąkliwości pod warunkiem zabezpieczenia go przed wnikaniem wody. W praktyce jest to trudne i zupełnie nie opłacalne.
Najlepszym wyborem do termoizolacji miejsc narażonych na działanie wody są styropiany XPS ze względu na ich mniejszą nasiąkliwość, nawet poniżej 1%. Nie wymagają przy tym żadnych dodatkowych zabezpieczeń przed wodą.
Uwaga: nasiąkliwość
Warto tutaj wyjaśnić dlaczego nasiąkliwość jest taka ważna. Okazuje się, że wartości współczynnika przewodzenia ciepła λ podawane przez producentów są prawdziwe, ale tylko gdy materiał jest idealnie suchy w laboratorium. W rzeczywistości każdy materiał budowlany posiada jakąś swoją wilgotność. A wilgotność to nic innego jak woda, która ma znacznie większy współczynnik λ=0,6W/mK niż każdy styropian. Efekt: im materiał bardziej nasiąkliwy tym więcej wody pomieści, im więcej wody w materiale tym większa lambda. W praktyce oznacza to, że nawet gdy dwa styropiany mają ten sam współczynnik λ deklarowany przez producenta to w rzeczywistych warunkach lepiej będzie izolował ten o mniejszej nasiąkliwości.
Naprężenia ściskające przy 10% odkształceniu względnym
Jest to parametr, który wprost odpowiada wytrzymałości styropianu, a dokładniej przy jakim obciążeniu materiał zostanie ściśnięty o 10%. Tutaj również ogólną zasadą jest niższa wytrzymałość EPS niż XPS.
Jako minimum przyjmuje się, że styropian EPS, który będzie ściskany przez parcie gruntu powinien mieć „wytrzymałość” na poziomie 100kPa, co odpowiada wartości 10 ton/m2. To stosunkowo dużo, ale należy tutaj pamiętać o trzech rzeczach:
- Wielkość naporu wywieranego przez grunt rośnie wraz z głębokością, czyli taki styropian może być stosowany maksymalnie do 3,5m poniżej poziomu terenu;
- Napór gruntu 100kPa spowoduje, że zamiast np. 10cm styropianu uzyskasz efektywnie 9cm. Do tego po nasiąknięciu efektywna grubość będzie jeszcze mniejsza.
- Podczas zasypywania fundamentów obciążenia na styropian mogą być chwilowo większe.
W praktyce warto dopłacić do styropianu „mocniejszego” w przypadku gdy izolujesz np. głębokie ściany piwnicy, a w przypadku niższych ścian fundamentowych lepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie po prostu grubszej warstwy.
Styropiany XPS cechuje dużo wyższa wytrzymałość i odkształcenia 10% uzyskiwane są dopiero przy obciążeniach 300kPa i większych. W przypadku termoizolacji fundamentów w domach jednorodzinnych to dużo więcej niż potrzeba.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ deklarowany
To powszechnie znany z reklam „najważniejszy” parametr styropianu. Różnice pomiędzy EPS i XPS są niewielkie. Dużo ważniejszy jest fakt, że jest to współczynnik deklarowany przez producenta (stąd literka D przy symbolu lambda). Deklarowany, to znaczy taki jaki został zbadany w laboratorium w idealnych warunkach, bez zawilgocenia i naporu gruntu. W rzeczywistych warunkach zmieni się on na Twoją niekorzyść. Jak bardzo? Trudno to przewidzieć bo nigdy nie wiadomo jaka będzie faktyczna wilgotność i temperatura pracy materiału.
Jedno jest pewnie: XPS ulegnie mniejszemu ściśnięciu i wchłonie mniej wody, więc lepiej zachowa swoje parametry termoizolacyjne. Wszystkie te zmienne powinien uwzględnić projektant budynku przy dobieraniu termoizolacji ścian (warto go o to zapytać). Dla Ciebie jako Inwestora nie pozostaje nic innego jak porównywać materiały na podstawie wartości deklarowanych przez producenta.
Styropian grafitowy
Coraz większą popularnością cieszą się styropiany EPS grafitowe, czyli o jeszcze niższym współczynniku λ. Pomimo swojego szarego koloru ich charakterystyczne właściwości są takie same jak innych styropianów EPS. Ich wybór powinien być podyktowany nie tylko samym współczynnikiem przewodzenia ciepła, ale też wytrzymałością i nasiąkliwością.
Faktura płyt styropianowych
Niektóre płyty zarówno EPS jak i XPS posiadają na jednej lub obu stronach fakturę tworzącą sieć płytkich (1-3mm) kanalików. Po zamontowaniu takiej płyty na ścianie uzyskuje się niewielką szczelinę umożliwiającą przepływ powietrza i wody. Jednocześnie szczelina ta jest częściowym przerywaczem podciągania kapilarnego. Do czego jest to potrzebne? Mikrowentylacja przydaje się w przypadku ocieplania murów, które nie są jeszcze do końca suche, szczególnie tych z hydroizolacją z masy polimerowo-cementowej. Niewielka ilość wody, która wydostaje się ze ściany ma wtedy możliwość odparowania jeszcze w trakcie budowy. Dzięki szczelinie między styropianem i murem woda nie jest też kapilarnie podciągana do góry. Analogicznie woda, która dostanie się z zewnątrz pod styropian, ma możliwość spłynięcia w dół do gruntu (ewentualnie do drenażu) lub odparowania).
W przypadku ocieplania styrodurem suchej ściany fundamentowej ze szczelną izolacją na bazie masy polimerowo-bitumicznej zachowanie przestrzeni wentylacyjnej nie jest konieczne. Jak najbardziej można zastosować wtedy płyty bez żadnej faktury, ale należy pamiętać o ich prawidłowym przyklejaniu. Sama grubość kleju tworzy, chcąc nie chcąc, odstęp pomiędzy płytą ocieplenia a murem. Więcej o tym przeczytasz we wskazówkach wykonawczych poniżej.
Fazowanie krawędzi
Płyty styropianowe mogą mieć krawędzie gładkie lub frezowane. Frezowanie zapewnia szczelniejsze połączenie płyt między sobą bez potrzeby uzupełniania ubytków pianką. Większość płyt styropianowych przeznaczonych do izolacji fundamentów jest domyślnie frezowana i jednocześnie jest to zalecane rozwiązanie dla fundamentów.
Jakość materiałów
Jakość styropianu i właściwości deklarowane przez producenta takie jak nasiąkliwość, wytrzymałość i współczynnik izolacyjności są bardzo ważne dla Inwestora. Od nich zależy przecież wysokość Twoich rachunków za ogrzewanie przez cały okres użytkowania budynku. Niestety na placu budowy jedynym sposobem na sprawdzenie parametrów styropianu jest przeczytanie etykiety. To stanowczo za mało. Dlatego przed zakupem polecam sprawdzenie danego materiału na stronie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego. Prowadzi on badania próbek pochodzących od różnych producentów pod kątem zgodności z właściwościami deklarowanymi. Każdego roku znajduje się na niej jakiś styropian, którego rzeczywiste parametry odbiegają od deklarowanych. Więcej informacji znajdziesz pod adresem: https://www.gunb.gov.pl/probki. Warto zajrzeć też do Krajowego Wykazu Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych pod adresem: https://www.gunb.gov.pl/strona/kwzwb.
Cena
Po prześledzeniu powyższych parametrów wyraźnie widać, że styropian XPS znacznie lepiej nadaje się do ocieplenia ścian fundamentowych niż styropian EPS o obniżonej nasiąkliwości. Właściwie jedyną wadą XPS jest tutaj cena wyższa o około 50%. Dlatego warto się zastanowić kiedy XPS jest niezbędny, a kiedy wystarczy EPS „hydro”.
Dobór EPS lub XPS zależnie od warunków gruntowo-wodnych
Współczynnik λ i grubości ocieplenia powinny być określone w projekcie. W przypadku ścian fundamentowych (dla ścian porteru jest inaczej) nie ma przeszkód, aby zastosować materiał o lepszej izolacyjności, więc tutaj sprawa jest prosta. Również dobór wytrzymałości styropianu nie stanowi problemu. W typowym fundamencie bez piwnicy wystarczy 100kPa przy odkształceniu 10% a wszystko co ponadto będzie poprawiało sytuację.
Największym dylematem przed jakim powinien stanąć projektant, a finalnie często staje inwestor jest wybór pomiędzy EPS i XPS. Praktyczna różnica pomiędzy tymi materiałami sprowadza się do różnej nasiąkliwości. Należy zatem dobrać rodzaj styropianu odpowiedni do lokalnych warunków gruntowo-wodnych. Ten temat jest bardzo zbliżony do omawianej wcześniej hydroizolacji fundamentów. Dlatego nie omawiam całego zagadnienia od nowa tylko odsyłam Cię do artykułu [B023] Hydroizolacja fundamentów.
Gdy już ustalisz jak wygląda sytuacja z wodą gruntową pod Twoim domem możesz przystąpić do dokonania wyboru spośród następujących opcji:
- Styropian EPS standardowy – czyli taki o standardowej nasiąkliwości. Teoretycznie możliwe jest jego zastosowanie poniżej poziomu terenu, pod warunkiem zaizolowania go przed wpływem wody. Nie jest to ani skuteczne, ani szybkie, ani tanie rozwiązanie dlatego w ogóle go nie polecam.
- Styropian EPS o obniżonej nasiąkliwości – jest to grupa styropianów dedykowana do termoizolacji fundamentów. Warto je zastosować jeżeli w gruncie występuje jedynie wilgoć i nie ma zalegającej wody. Wtedy będzie to rozsądne i ekonomiczne rozwiązanie.
- Styropian XPS – może być użyty w każdej sytuacji, ale jest obowiązkowy w przypadku występujących czasowo lub stale wód gruntowych. Wtedy też należy wybrać taki o jak najmniejszej nasiąkliwości.
Prawidłowe wykonanie termoizolacji fundamentu
Najpopularniejszym i jednocześnie wystarczającym w większości przypadków, sposobem termoizolacji fundamentów jest wykonanie jedynie pionowej izolacji ścian fundamentowych. Jest to stosunkowo prosta praca i z łatwością możesz samodzielnie sprawdzić poprawność jej wykonania:
- Podłoże – płyty styropianowe będą nakładane na gotową ścianę fundamentową z nałożoną już hydroizolacją. Wszystkie wcześniejsze warstwy powinny być dokończone, sprawdzone, suche i czyste. Należy zwrócić szczególną uwagę na hydroizolacje bitumiczne, które zawierają rozpuszczalniki. Zwykle są to rozpuszczalniki organiczne, które niszczą polistyren. Dlatego jeżeli układasz styropian na takiej hydroizolacji to musi ona być całkowicie sucha.
- Układ płyt – Sprawdź w instrukcji producenta, czy płyty styropianowe mogą być montowane dowolnie czy też mają rozróżnienie na stronę wewnętrzną-zewnętrzną lub góra-dół. Płyty zazwyczaj mogą być układane poziomo lub pionowo o ile producent nie podaje inaczej. Trzeba dobrać układ płyt tak, aby było jak najmniej połączeń i odpadów.
- Nakładanie kleju – płyty styropianowe fundamentów, które będą potem przysypane gruntem mocuje się inaczej niż płyty na ścianach parteru. Niedopuszczalne jest tutaj użycie łączników mechanicznych, które przebijają warstwę hydroizolacji ściany. Płyty przykleja się do ściany za pomocą kleju. Istnieje kilka sposobów nakładania kleju, przedstawionych na poniższym rysunku, ale nadrzędna zasada jest taka: klej nie może być nałożony szczelnie po całym obwodzie (w ścianach parteru i wyżej jest dokładnie odwrotnie). Grubość kleju tworzy szczelinę między ścianą a fundamentem, która musi być otwarta z góry i z dołu tak aby zapewnić mikrowentylację w czasie budowy.
- Rodzaj kleju – najważniejsze jest, aby klej nie zawierał żadnych rozpuszczalników organicznych. Poza tym rodzaj kleju jest zależny od rodzaju podłoża. W przypadku hydroizolacji z masy polimerowo-cementowej można użyć właściwie dowolnego kleju, np. zwykłego kleju do styropianu na bazie cementu. W przypadku ocieplania na podłożu z masy polimerowo-bitumicznej można użyć tej samej masy jako kleju (klej cementowy się tutaj nie sprawdzi). Istnieje też trzecia możliwość: klej w piance do styropianowych płyt fundamentowych. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie, można go zastosować na każdym podłożu, niestety tworzy bardzo małą szczelinę pod styropianem co czasem może być kłopotliwe. Co najlepiej wybrać? Najtańsze rozwiązanie, które spełnia Twoje oczekiwania i łączy się z hydroizolacją.
- Sposób klejenia – klej nanosi się na płytę styropianu, a nie na fundament. Następnie dociska całość do ściany i tak już musi zostać. Nie można oderwać płyty i przyłożyć jej ponownie.
- Spasowanie płyt – przyklejone płyty, szczególnie te z fazowanymi krawędziami powinny tworzyć równą i szczelną powierzchnię. Szczeliny widoczne pomiędzy płytami świadczą o nieprawidłowym montażu, nie powinno ich być wcale. Jeżeli jednak już się pojawią to należy je wypełnić przez wklejenie na piankę montażową dociętych fragmentów styropianu. Niedopuszczalne jest wypełnianie szczelin klejem! Jeżeli ściana fundamentowa jest duża to należy wszystkie płyty układać „na mijankę” analogicznie do wiązania murarskiego podczas wznoszenia ścian fundamentowych.
- Ochrona styropianu grafitowego – podczas układania płyt ze styropianu grafitowego należy chronić je przed nasłonecznieniem. Szary kolor styropianu powoduje, że pochłania on bardzo dużo ciepła i zwiększa swoja objętość, wypacza się. Może to prowadzić do odpadania płyt a nawet ich stopienia. Jeżeli osłonięcie podczas prac jest trudne to najlepiej zrobić to natychmiast po zamocowaniu płyt za pomocą folii kubełkowej. Po zakończeniu robót ociepleniowych należy także osłonić każdy inny rodzaj styropianu. Szczegóły poniżej.
Zabezpieczenie termoizolacji
Po zakończeniu układania płyt izolacyjnych, a przed zasypywaniem wykopu należy je odpowiednio zabezpieczyć przed:
- Promieniowaniem słonecznym – niczym nieosłonięte płyty styropianowe ulegają powolnemu niszczeniu pod wpływem promieniowana UV. Ponadto styropian grafitowy z racji swojego koloru nagrzewa się i może ulec wypaczeniu, stopieniu albo po prostu odpaść od podłoża;
- Uszkodzeniem podczas zasypywania fundamentów – kamyki, praca łopatą, koparką lub zagęszczarką mogą uszkodzić powierzchnie płyt styropianowych. Zwyczajnie należy tego unikać;
- Uszkodzeniami w czasie eksploatacji budynku – już po zasypaniu styropian dalej jest narażony na uszkodzenie. Tym razem niszczycielskie mogą okazać się gryzonie a także korzenie drzew i krzewów. Nie można im pozwolić na dostęp do warstwy ocieplenia.
Jak się przed tym wszystkim zabezpieczyć? Wystarczy osłonić styropian za pomocą folii kubełkowej. Banalnie proste, ale tu również należy się słowo wyjaśnienia.
Pamiętaj, że w opisany poniżej sposób należy również zabezpieczyć hydroizolacje przed zasypaniem fundamentów.
Folia kubełkowa
Jest to materiał, który z założenia służy do tego aby stworzyć pomiędzy murem, a warstwą gruntu szczelinę powietrzną. Jest to mikrowentylacja muru, który np. trzeba osuszyć. Może też służyć jako warstwa drenażowa lub przerywająca kapilarne podciąganie wody. Haczyk polega jednak na tym, że w tej chwili nie potrzebujesz osuszania „gołego” muru, tylko zabezpieczenia przed słońcem i uszkodzeniami dla termoizolacji. Można by do tego użyć dowolnej innej wytrzymałej folii lub membrany z tworzywa sztucznego, ale okazuje się, że zwykła folia kubełkowa jest najtańsza i w zupełności wystarczająca.
Prawidłowy montaż membrany kubełkowej
Do rzeczy: powszechnie uważa się, że folię kubełkową należy układać wypustkami w stronę ściany. To prawda o ile chcemy uzyskać szczelinę wentylacyjną, a jednocześnie ściana jest odporna na zwiększone naciski od kubełków. Sytuacja taka ma miejsce np. przy renowacjach starych murów bez ocieplenia. Jeżeli chcesz użyć folii kubełkowej jako warstwy ochronnej to należy ją zamontować kubełkami w stronę gruntu! Dzięki temu kubełki nie wcisną się w styropian i nie uszkodzą go.
Dokładnie w ten sam sposób, przed zasypaniem fundamentów, należy zabezpieczyć hydroizolację z masy KMB lub papy. Kubełki w stronę ściany zgniatają miejscowo miękkie hydroizolacje bitumiczne i mogą powodować jej uszkodzenia. A przecież właśnie po to je zabezpieczamy folią kubełkową aby uszkodzeń uniknąć. Dlatego tutaj również: kubełkami w stronę gruntu.
Ale na tym nie koniec historii z membraną kubełkową. Co w przypadku gdy jednak potrzebujemy szczeliny wentylacyjnej, drenażowej lub przerywającej podciąganie kapilarne (tak naprawdę pełniącej trzy funkcje jednocześnie)? Wtedy potrzebny będzie inny produkt, czyli folia kubełkowa ze zintegrowaną warstwą geowłókniny i warstwą poślizgową. Taką folię również układa się kubełkami w stronę gruntu, ale posiada ona jeszcze dwie dodatkowe warstwy. Po stronie wystających kubełków (czyli do gruntu) znajduje się geowłóknina co zapewnia przestrzeń powietrzną. Po przeciwnej stronie (czyli do muru) znajduje się folia stanowiąca warstwę poślizgową. Dzięki niej folia kubełkowa i termoizolacja mogą przemieszczać się względem siebie bez uszkodzenia. Bardzo dobre rozwiązanie, ale niestety droższe niż zwykła folia kubełkowa.
Lista materiałów potrzebnych do ocieplenia fundamentu
Jest to stosunkowo prosty etap zatem lista potrzebnych materiałów jest krótka:
- Odpowiedni styropian EPS lub XPS;
- Klej do styropianu dobrany zależnie od rodzaju podłoża;
- Membrana kubełkowa zabezpieczająca termoizolację i hydroizolację.
Buduj praktycznie
Najniższa cena
Najtańsze ocieplenie fundamentu to takie, które spełnia wszystkie wyżej przytoczone kryteria i nic więcej. Oczywiście nie możesz pozwolić (z wyżej wymienionych powodów) aby termoizolacja była nieskuteczna dlatego zachowaj jej minimalną grubość, wytrzymałość i współczynnik przewodzenia ciepła. Wybierz styropian EPS o obniżonej nasiąkliwości jeśli to tylko możliwe. Unikaj zwykłych styropianów fasadowych bo to pozorna oszczędność – trzeba je później zaizolować przeciw wodzie, a to jest praktycznie nie możliwe i drogie.
Najwyższa jakość
Gdy zależy Ci na najlepszej jakości to użyj styropianu XPS. Możesz też dodatkowo zaizolować wszystkie wewnętrzne powierzchnie ścian fundamentowych (5cm grubości powinno wystarczyć). Na zewnątrz użyj folii kubkowej zespolonej z geowłókniną i warstwą poślizgową.
Najkrótszy czas
Układanie płyt termoizolacji jest stosunkowo proste i szybkie. Nie wymaga też później długiego postoju na wiązanie kleju itp. Dlatego nie ma tu możliwości zaoszczędzenia na czasie.
Po zamontowaniu termoizolacji i ochronnej folii kubełkowej ściany fundamentu są gotowe do kolejnego kroku, czyli zasypywania (chyba, że jeszcze potrzebujesz drenażu). To ostatni moment aby sprawdzić, czy wszystko zostało wykonane prawidłowo bo każda późniejsza naprawa i przeróbka może okazać się bardzo kosztowna. Dlatego daj sobie czas i jeszcze raz sprawdź wszystko od początku.
Mam nadzieję, że wszystko pójdzie zgodnie z planem. Powodzenia!
Krystian 🙂
Witam, czy w takim razie folię kubełkową należy również zastosować od strony wewnętrznej ściany fundamentowej, żeby nie zniszczyć hydroizolacji?
Witaj Łukaszu!
Tak, od strony wewnętrznej ścian fundamentowych też trzeba zabezpieczyć hydroizolację za pomocą membrany kubełkowej. Również kubełkami w stronę gruntu. Jeszcze lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie membrany kubełkowej ze zintegrowaną warstwą geowłókniny i warstwą poślizgową.
Co do folii kubełkowej i zdania:
„Haczyk polega jednak na tym, że w tej chwili nie potrzebujesz osuszania „gołego” muru, tylko zabezpieczenia przed słońcem i uszkodzeniami dla termoizolacji.”
Zakładając folię kubełkową wypustkami na zewnątrz uznajemy, że woda nigdy nie dostanie się pomiędzy styropian a folię i nie będzie potrzeby jej odparowania? Wynika to tylko z mojej intuicji, ale wydaje mi się, że woda może się tam dostać i będzie jej stamtąd bardzo trudno „uciec” zakładając folię wypustkami na zewnątrz.
Gdybyśmy chcieli montować folię w ten sposób musielibyśmy bardzo się postarać, żeby połączenie pomiędzy folią a styropianem było bardzo szczelne zarówno od góry jak i od dołu co wydaje się być dosyć trudne.
Witaj Jakubie!
Bardzo dobrze, ze Twoja intuicja zwraca uwagę na takie detale. Już wyjaśniam o co tu chodzi.
Niezależnie od tego w którą stronę ustawimy kubełki w membranie, zawsze zakładamy, że woda dostanie się przez membranę kubełkową i trafi pomiędzy nią a styropian, a nawet pomiędzy styropian, a mur z hydroizolacją. Dlatego na fundamenty stosuje się styropian z fakturą (kanalikami) na powierzchni płyty. Kanaliki te umożliwiają wentylację i odparowanie małych ilości wody, a jednocześnie umożliwiają odprowadzenie większej ilości wody w dół do gruntu lub drenażu. Dlatego też nie należy przyklejać fundamentowych płyt styropianowych „po obwodzie”, ale tak aby umożliwić przepływ powietrza i wody. Pokazałem to na rysunku w treści artykułu.
Dzień dobry, chciałbym się zapytać co Pan myśli o wykończeniu foli kubełkowej systemową listwą zakończająca.
Witaj Piotrze,
Zastosowanie listwy zamykającej folię kubełkową jest zależne o tego, jaką funkcję ma pełnić folia kubełkowa. W przypdku wentylaci i osuszania murów trzeba pozostawić szczelinę na górze folii otwartą. W przypadku gdy folia działa jako zabezpieczenie ocieplenia, hydroizolacji i drenaż, można zamknąć szczelinę u góry za pomocą listwy. Istotne jest aby przy mocowaniu listwy nie dziurawić hydroizolacji.
A czy czasem listwa nie służy właśnie temu żeby zostawić szczelinę 'otwartą' i pozwolić na wentylację?
Witaj Dawe!
Wszystko zależy od tego w jaki sposób ma być wykończony teren wokół budynku i co chcemy osiągnąć. Jeżeli chcemy wentylować mur to lepiej pozostawić folię kubełkową bez listwy. Zamknięcie listwą nie jest całkowicie szczelne więc minimalny przepływ powietrza dalej pozostanie, ale mocno go ograniczamy. Jeżeli zakończenie folii znajduje się pod poziomem terenu to listwa zabezpieczy przed nasypaniem się gruntu do szczeliny i całkowicie zamknie wentylację.