Cześć,
W artykule dotyczącym hydroizolacji wspominałem, że fundament pełni trzy istotne funkcje: 1. Łączy budynek z gruntem, 2. Oddziela budynek od wody w gruncie, 3. Ogranicza straty ciepła z budynku na zewnątrz. Dwie pierwsze mamy już omówione, dzisiaj czas na omówienie trzeciej.
Termoizolacja fundamentów
Temat ocieplania budynku jest dość dobrze znany projektantom, wykonawcom i inwestorom. Oczywiste jest, że każdy element budynku należy ocieplić, aby uniknąć strat ciepła i płacić mniejsze rachunki za ogrzewanie. To wszystko prawda, ale nie cała.
Uciekające ciepło
W każdym współczesnym domu chcemy uniknąć niekontrolowanej „ucieczki” ciepła za które przecież płacimy. Ciepło z budynku „ucieka” nam na różne sposoby. Duża część jest wypuszczana do atmosfery wraz ze zużytym powietrzem wentylacyjnym, a kolejna duża część przenika przez ściany, dach, okna, podłogi itp. Wszystko to są doskonale znane zjawiska fizyczne. Wentylację zostawimy sobie na później, a teraz chciałbym Ci przedstawić zarys tego co się dzieje we wszystkich przegrodach budowlanych. W dużym uproszczeniu zjawiska te można opisać następująco: Podczas gdy tylko wystąpi różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku, wtedy ciepło od razu postanawia „uciec”. Zawsze wybiera drogę z miejsca cieplejszego do zimniejszego. Ciepło to może przemieszczać się wraz z powietrzem, może przedostać się z jednego materiału do drugiego, a także potrafi przemieszczać się wewnątrz różnych materiałów. I właśnie ta ostatnia możliwość jest dla nas najważniejsza w przypadku fundamentów.
Okazuje się bowiem, że przez jedne materiały ciepło „ucieka” szybciej a przez inne wolniej. Ta właściwość opisana jest współczynnikiem przewodzenia ciepła oznaczanym grecką literą lambda λ. Im mniejszy współczynnik λ tym dany materiał jest lepszym izolatorem. Można to bardzo prosto zobrazować. Współczynnik λ oznacza ile watów energii cieplnej przepłynie przez materiał o grubości 1m jeżeli różnica temperatur po jego obu stronach będzie wynosiła 1 stopień (jest to dokładnie jednostka fizyczna W/mK). Zauważ, że współczynnik ten odpowiada teoretycznej różnicy temperatur tylko 1 stopień. W rzeczywistych warunkach zimowych, różnica temperatur między wnętrzem, a zewnętrzem domu może wynosić 40 stopni i więcej. Oznacza to, że efekt nawet bardzo małej różnicy we współczynniku λ dwóch różnych materiałów rośnie wraz ze wzrostem różnicy temperatur np. 40-krotnie.
Oczywiście do budowy domów nie stosuje się materiałów o grubości 1m. Drugim czynnikiem, który wpływa na „ucieczkę” ciepła przez materiał jest jego grubość. Tutaj zasada jest równie prosta: im grubszy materiał tym lepsza izolacyjność cieplna.
Różne materiały mają bardzo różne właściwości izolacyjne. Np. dla betonu λ=1,7W/mK, lub dla przeciętnego styropianu λ=0,035W/mK. Aby to lepiej zobrazować podam przykład: ściana z bloczków betonowych o grubości 25cm stanowi taką samą izolację jak 0,5cm (!) styropianu. Dlatego betonu, bloczków betonowych i wielu innych typowych materiałów konstrukcyjnych nie traktujemy wcale jako ocieplenie, a wręcz przeciwnie. Jeżeli nie zostaną one pokryte ciągłą warstwą izolacji, która dokładnie oddzieli temperaturę wewnętrzną od zewnętrznej to mamy wtedy do czynienia z tzw. mostkiem cieplnym. Jest to po prostu miejsce które ułatwia ucieczkę ciepła z Twojego domu.
Czy warto ocieplać ścianę fundamentową?
Ocieplenie ściany fundamentowej jest oczywiście potrzebne. Inaczej stałaby się wielkim mostkiem cieplnym dzięki któremu ogrzewałbyś grunt wokół domu i przyczyniał się do ocieplania klimatu. Ale to nie jedyny powód dla którego należy ocieplać ściany fundamentowe. Powodów jest więcej:
- Ocieplenie ściany fundamentowej powinno zapewniać, że nawet pomimo ujemnych temperatur na zewnątrz, sama konstrukcja nie będzie pracowała w ujemnej temperaturze. Zapobiega to ewentualnemu pękaniu betonu gdy woda dostanie się do jego wnętrza i zamarznie. Ogranicza też ruchy termiczne całej konstrukcji, podnosi temperaturę hydroizolacji (która jest tym bardziej elastyczna i lepiej mostkuje rysy im jest cieplejsza).
- Termoizolacja chroni hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi. To bardzo istotna funkcja. Każde przerwanie ciągłości (drogiej) hydroizolacji podczas zasypywania fundamentów to potencjalne miejsce podciągania wody i na darmo wydane pieniądze.
- Termoizolacja z płyt styropianowych rowkowanych tworzy układ małych szczelin pomiędzy hydro i termoizolacją. Przerywa to podciąganie kapilarne i umożliwia niewielką wentylację przestrzeni o ile to potrzebne.
- Ocieplenie fundamentów podnosi temperaturę ściany fundamentowej, ściany parteru oraz przylegającej podłogi na gruncie. Dzięki temu temperatura wewnątrz domu na powierzchni w narożniku pomiędzy ścianą a podłogą jest większa niż temperatura punktu rosy. Gdyby nie izolacja to na zimnej powierzchni ściany dochodziłoby do kondensacji pary wodnej z powietrza, a w konsekwencji do zagrzybienia.
POSŁUCHAJ PODCASTU "DYLEMATY BUDOWLANE"
Nowe odcinki dostępne na YouTube i platformach podcastowych w każdy wtorek o 19:00
W jaki sposób ociepla się fundamenty
Najprostszym sposobem na ocieplenie fundamentów jest ułożenie termoizolacji pionowej po całym zewnętrznym obwodzie ścian fundamentowych, na całej ich wysokości. Czasami, w przypadku bardzo głęboko posadowionych fundamentów i w budynkach podpiwniczonych stosuje się izolacje różnej grubości: grubsze wyżej i cieńsze niżej. Grubości i parametry ocieplenia w Twoim domu na pewno znajdziesz w projekcie budowlanym. W przypadku ścian fundamentowych nic też nie stoi na przeszkodzie, aby wybrać materiał o lepszych właściwościach izolacyjnych (taka dowolność nie dotyczy ścian piwnic i ścian parteru!).
A co z ociepleniem wewnętrznej strony ściany? Nic nie stoi na przeszkodzie aby ocieplić ściany fundamentowe od strony wewnętrznej, ale nie jest to szczególnie istotne. Dokładne analizy komputerowe wykazują, że wpływ takiego ocieplenia na ogólną ilość strat ciepła będzie stosunkowo mały. Co jest zresztą dość logiczne: więcej ciepła „ucieknie”” na zewnątrz budynku gdzie jest większa różnica temperatur niż do środka, gdzie grunt ma w miarę stabilną i wyższą temperaturę.
