W tym artykule znajdziesz:
- omówienie funkcji nośnej ściany piwnicy;
- sposoby na zapobieganie zawilgoceniu ścian piwnicy;
- pomoc w doborze najlepszego materiału do budowy ścian;
- przedstawienie ważnych detali przy budowie ściany;
- listę potrzebnych materiałów;
- listę kontrolną sprawdzenia wykonanych prac.
Witaj Inwestorze!
Największą popularnością we współczesnym budownictwie cieszą się domy parterowe lub z poddaszem użytkowym, ale bez piwnicy. Nic w tym dziwnego, bo budowa piwnicy to istotny koszt, a przecież każdy chce wybudować dom jak najtaniej. Z drugiej strony piwnica ma wiele ciekawych zalet: dodatkowa powierzchnia użytkowa, bardzo dobre miejsce do przechowywania lub na kotłownię czy garaż. Piwnica nie zajmuje dodatkowego miejsca na działce, więc może być świetnym wyborem na małych działkach w obliczu stale rosnących cen gruntu. Dlatego jeśli zdecydujesz się na budowę domu z piwnicą, mam dla Ciebie kilka podpowiedzi jak ją wybudować.
Jakie funkcje pełnią ściany w piwnicy?
Piwnica, a zatem również ściany piwnicy, są połączeniem wielu cech, o których pisałem na blogu przy okazji omawiania innych elementów konstrukcyjnych. Budowę piwnicy zaczynamy oczywiście od fundamentów i tutaj sprawa jest prosta. Niezależnie od tego, czy budujesz dom z piwnicą czy bez, samo posadowienie będzie bardzo podobne. Wszystko co powinieneś wiedzieć o ławach fundamentowych znajdziesz w artykułach [B021] Wykopy pod ławy fundamentowe, [B022] Ławy fundamentowe.
Kolejny krok to budowa ścian piwnicy i tutaj mamy połączenie wiedzy o której pisałem przy okazji omawiania ścian fundamentowych i ścian parteru. Odpowiednie artykuły które warto przeczytać to: [B024] Ściany fundamentowe, [B033] Murowane ściany nośne parteru, [B041] Ściany kolankowe i szczytowe poddasza. Tutaj rozprawkę na temat ścian piwnicy zacznijmy od omówienia najważniejszych cech i różnic w stosunku do ścian fundamentowych i ścian parteru.
Ściana konstrukcyjna piwnicy, czyli funkcja nośna
Ściany konstrukcyjne: fundamentowe, parteru, poddasza czy piwnicy pełnią oczywistą funkcję jaką jest przenoszenie obciążeń z wyższych części budynku na fundament. Jednak każda z tych ścian ma swoje specyficzne zadania. “Najłatwiej” mają ściany parteru, bo przenoszą głównie obciążenia pionowe (np. od ciężaru budynku i obciążeń użytkowych), a obciążenia poziome (od wiatru) są zwykle pomijalnie małe. Podobnie jest w przypadku ścian fundamentowych, gdzie dominują obciążenia pionowe, a poziome od naporu gruntu po stronie zewnętrznej i wewnętrznej się równoważą. Nieco “trudniej” mają ściany poddasza, które muszą również przenosić obciążenia poziome od wiatru i rozporu więźby dachowej. W podobnej sytuacji znajdują się ściany piwnicy. Są one u dołu zamocowane w ławie fundamentowej, u góry “podparte” są o strop, a po ich zewnętrznej stronie znajduje się grunt. Jego napór próbuje wepchnąć ścianę do środka, złamać ją lub przewrócić. Jest to realne zagrożenie, którego nie można pominąć przy budowie domu i dlatego ściany piwnicy muszą być zaprojektowane i wykonane tak, aby bezpiecznie wytrzymać napór gruntu. Jeśli w tym momencie w Twojej głowie pojawiło się pytanie: “czyli jak te ściany wykonać” to mam dla Ciebie tylko jedną słuszną odpowiedź: zgodnie z projektem. Wytrzymałość ścian piwnicy pod naporem gruntu zależy od bardzo wielu czynników takich jak: wysokość i grubość ściany, poziom terenu po stronie zewnętrznej, rodzaj gruntu napierającego na ścianę, wielkości obciążeń pionowych działających na ścianę i oczywiście od użytych materiałów. Dlatego zawsze i bez wyjątku, właściwie rozwiązanie musi być dobrane przez projektanta.
Funkcja przeciwpożarowa, izolacji akustycznej
O dwóch funkcjach wymienionych w nagłówku szerzej pisałem przy okazji omawiania ścian parteru. Ze spełnieniem wymogów p.poż. zawartych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie zwykle nie ma żadnych problemów, bo popularne materiały do budowy ścian piwnicy są całkowicie odporne na ogień.
Izolacyjność akustyczna ścian piwnicy jest pomijalna, bo przecież w piwnicy nikt nie mieszka, a na dodatek ściany w większości zasypane są z zewnątrz gruntem.
POSŁUCHAJ PODCASTU "DYLEMATY BUDOWLANE"
Nowe odcinki dostępne na YouTube i platformach podcastowych w każdy wtorek o 19:00
Izolacyjność termiczna i paroprzepuszczalność
Bardzo ważnym aspektem jest izolacyjność termiczna piwnicy, bo jej zadaniem jest nie tylko zmniejszenie strat ciepła, ale również zabezpieczenie przed zawilgoceniem. Ze względu na niższe temperatury w piwnicy niż w pomieszczeniach mieszkalnych, konieczne jest ich ocieplenie przynajmniej na tyle, aby ściany nie schłodziły się poniżej punktu rosy i nie doszło do kondensacji pary wodnej. Zatem minimalna grubość ocieplenia i minimalna wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ (lambda) musi zostać dobrana przez projektanta na podstawie obliczeń cieplno-wilgotnościowych.
Konieczność zabezpieczenia ściany przed kondensacją jest też związana z utrudnionym wysychaniem ścian poniżej gruntu, gdzie mur pokryty jest szczelną hydroizolacją. Już wyjaśniam o co chodzi. W idealnym przypadku, ściana np. parteru umożliwia przepływ pary wodnej, czyli wysychanie, zarówno do środka jak i na zewnątrz. W naszym klimacie, gdzie sezon grzewczy trwa nawet 9 miesięcy, dominującym kierunkiem przepływu pary jest od środka na zewnątrz. Kierunek ten odwraca się latem na około 3 miesiące.
Ściana piwnicy, niezależnie od materiału z jakiego jest wykonana, musi od strony zewnętrznej być pokryta szczelną hydroizolacją. Popularnym materiałem hydroizolacyjnym jest masa polimerowo-bitumiczna (tzw. KMB), która bardzo dobrze chroni ścianę przed wodą, ale również całkowicie blokuje przepływ pary wodnej. Tym samym ściana może wysychać tylko i wyłącznie w kierunku do środka. Czy to źle? Takie rozwiązanie może być dużym problemem jeżeli dojdzie do problemów z kondensacją lub nieszczelnością hydroizolacji. Na szczęście są na to dwa sposoby:
- dobór przez projektanta odpowiedniej termoizolacji na podstawie obliczeń cieplno-wilgotnościowych. Ten sposób należy traktować jako rozwiązanie minimum, a jeżeli okaże się nieskuteczne to:
- wykonanie zewnętrznej hydroizolacji poziomej i pionowej ścian piwnicy za pomocą masy polimerowo-cementowej, która jest paroprzepuszczalna.
A jak na paroprzepuszczalność przegrody wpływa sam materiał ściany? Typowe materiały takie jak bloczki betonowe, beton monolityczny albo pustaki keramzytobetonowe mają bardzo dobrą paroprzepuszczalność, więc ich wpływ na wysychanie ścian jest ogólnie pozytywny i nie ma większego znaczenia, jaki dokładnie materiał wybierzemy.
